اختلال روانی چیست؟
اختلال روانی که به آن بیماری روانی یا اختلال روانپزشکی نیز گفته می شود، یک الگوی رفتاری یا ذهنی است که باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجه در عملکرد شخصی می شود و می تواند بر افکار ، خلق و خو ، رفتار و نحوه درک شما از دنیای اطراف تأثیر بگذارد. اختلالات روانی ممکن است بر نحوه کنار آمدن شما در محل کار، عملکرد شما در روابط و توانایی شما در مدیریت کارهای روزمره تأثیر بگذارد. اختلالات روانی می توانند برای مدت کوتاهی یا تمام عمر شما ادامه داشته باشند. برخی از اختلالات روانی خفیف تنها چند هفته طول می کشد اما اختلالات شدید می توانند مادام العمر باشند و باعث ناتوانی های جدی شوند.
انواع اختلالات روانی
طبقه بندی های مختلفی برای اختلالات روانی وجود دارد . متداول ترین شکل طبقه بندی این اختلالات عبارتند از:
اختلالات اضطرابی
افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به اشیاء یا موقعیت‌های خاص با ترس و وحشت و همچنین با علائم فیزیکی مانند ضربان قلب سریع و تعریق پاسخ می‌دهند.
- اگر پاسخ فرد برای موقعیت مناسب نباشد،
- اگر فرد نتواند پاسخ را کنترل کند،
- اگر اضطراب در عملکرد طبیعی اختلال ایجاد کند،
اختلال اضطراب تشخیص داده می شود.
اختلالات خلقی
این اختلالات که اختلالات عاطفی نیز نامیده می‌شوند، شامل احساس غم و اندوه مداوم یا دوره‌هایی از احساس شادی بیش از حد یا نوسانات از شادی شدید به غم شدید است.
اختلالات روان پریشی
اختلالات روان پریشی شامل آگاهی و تفکر تحریف شده است. از رایج ترین علائم اختلالات روان پریشی میتوان به توهم -تجربه تصاویر یا صداهایی که واقعی نیستند – و هذیان -که باورهای ثابت نادرستی هستند که شخص بیمار علیرغم شواهدی که در اختیار دارد، آنها را درست می پندارد، اشاره کرد.
اختلالات سومصرف مواد
الکل و مواد مخدر از موارد رایج اعتیاد هستند. اغلب، افراد مبتلا به این اختلالات چنان با موضوعات اعتیاد خود درگیر می شوند که شروع به نادیده گرفتن مسئولیت ها و روابط می کنند.
اختلالات شخصیت
افراد مبتلا به اختلالات شخصیت دارای ویژگی های شخصیتی شدید و انعطاف ناپذیری هستند که برای فرد ناراحت کننده است و یا باعث ایجاد مشکلاتی در کار، مدرسه یا روابط اجتماعی می شود. علاوه بر این، الگوهای فکری و رفتاری فرد به طور قابل توجهی با انتظارات جامعه متفاوت است و آنقدر انعطاف ناپذیر و سخت است که در عملکرد طبیعی فرد اختلال ایجاد می کند.
اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)
افراد مبتلا به OCD گرفتار افکار یا ترس های مداومی هستند که باعث می شود مراسم یا روال خاصی را انجام دهند. افکار مزاحم را وسواس و تشریفات را اجبار می نامند.
اختلالات مرتبط با تروما مانند اختلال استرس پس از سانحه(PTSD)
(PTSD) وضعیتی است که می‌تواند به دنبال یک رویداد آسیب‌زا و یا وحشتناک مانند تجاوز جنسی یا فیزیکی ، مرگ غیرمنتظره یکی از عزیزان یا یک فاجعه طبیعی ایجاد شود . افراد مبتلا به PTSD اغلب افکار و خاطرات ترسناک و پایداری از رویداد دارند و از نظر احساسی بی حس می شوند.
اختلالات رشدی
اختلالاتی در رشد فیزیکی، شناختی، زبانی یا رفتاری کودک است. آنها می توانند بر عملکرد روزمره تأثیر بگذارند و معمولاً در طول زندگی فرد باقی می مانند. اختلالات رشدی می تواند بر توانایی های فیزیکی مانند بینایی و توانایی های ذهنی مانند یادگیری تأثیر بگذارد.
اختلالات تجزیه ای
اختلالات تجزیه ای شامل اختلال در حالت های معمولی آگاهی است که به آگاهی، حافظه، هویت، احساسات و ادراک شما از خود و محیط اطرافتان آسیب می رساند. اغلب، آنها به دلیل یک موقعیت استرس زا یا آسیب زا ایجاد می شوند.
اختلالات جنسی
اختلالات جنسی به عنوان مشکلات قابل توجهی در توانایی شما برای تجربه برانگیختگی جنسی یا لذت جنسی تعریف می شود. برخی افراد به طور همزمان چندین مورد از این اختلالات را دارند.
اختلالات خوردن
اختلالات خوردن، مانند بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی، شامل خوردن غیرعادی و اشتغال ذهنی به غذا و همچنین نگرانی های بارز درباره ی وزن و شکل بدن است.
اختلالات خواب و بیداری:اختلالات خواب بر کیفیت و میزان خواب شما تأثیر می گذارد. این علائم معمولاً شامل پریشانی در طول روز است و می تواند عملکرد روزانه شما را
مختل کند.
چه چیزی باعث اختلالات روانی می شود؟
تنها یک علت وجود ندارد و اغلب ترکیبی پیچیده از عوامل است که می تواند شامل ژنتیک و جنبه های یادگیری اجتماعی، مانند نحوه بزرگ شدن شما باشد. همچنین می تواند تحت تأثیر نحوه عملکرد مغز و تعامل با محیط شما قرار گیرد. گروه اجتماعی، فرهنگ و تجربه زندگی شما نیز می تواند در ایجاد یک اختلال روانی نقش داشته باشد. چند نمونه از این عوامل عبارتند از:
عوامل ژنتیکی: داشتن یک عضو نزدیک خانواده مبتلا به بیماری روانی می تواند احتمال ابتلا به بیماری روانی را افزایش دهد. با این حال، فقط به این دلیل که یکی از اعضای خانواده بیماری روانی دارد، به این معنا نیست که دیگران نیز این بیماری را خواهند داشت.
سوء مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف غیرقانونی مواد مخدر می تواند باعث ایجاد یک دوره شیدایی (اختلال دوقطبی) یا یک دوره روان پریشی شود. داروهایی مانند کوکائین، ماری جوانا و آمفتامین ها می توانند باعث پارانویا شوند.
سایر عوامل بیولوژیکی: برخی از شرایط پزشکی یا تغییرات هورمونی می توانند باعث مشکلات سلامت روان شوند.
محیط اولیه زندگی: تجربیات منفی دوران کودکی می تواند خطر ابتلا به برخی از بیماری های روانی را افزایش دهد. نمونه هایی از تجربیات منفی دوران کودکی، سوء استفاده یا بی توجهی است.
تروما و استرس: در بزرگسالی، رویدادهای آسیب زای زندگی یا استرس مداوم می تواند خطر ابتلا به اختلالات روانی را افزایش دهد.
مسائلی مانند انزوای اجتماعی، خشونت خانگی، فروپاشی روابط، مشکلات مالی یا کاری می تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد.
تجربیات آسیب زا مانند زندگی در یک منطقه جنگی می تواند خطر ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه PTSD را افزایش دهد.
عوامل شخصیتی: برخی از ویژگی ها مانند کمال گرایی یا اعتماد به نفس پایین می توانند خطر ابتلا به افسردگی یا اضطراب را افزایش دهند.
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از اختلالات روانی وجود ندارد. با این حال، اگر شما یک اختلال روانی دارید، انجام اقداماتی برای کنترل محیط، دوری از تنش و استرس، افزایش انعطاف‌پذیری و افزایش عزت نفس پایین ممکن است به کنترل علائم شما کمک کند.
اختلالات روانی چگونه درمان می شوند؟
درمان اختلالات سلامت روان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
دارو: برخی از بیماری های روانی به خوبی به دارو پاسخ می دهند . این داروها مواد شیمیایی موجود در مغز را تغییر می دهند، بنابراین علائم کمتری را تجربه می کنید. مصرف دارو دقیقاً همانطور که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما دستور داده است بسیار مهم است. هرگز بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارو را برای بیماری روانی قطع نکنید.
روان درمانی: صحبت با یک متخصص سلامت روان می تواند به شما کمک کند تا با چالش های یک بیماری مقابله کنید و علائم آن را مدیریت کنید. روان درمانی می تواند به صورت انفرادی یا در یک محیط گروهی باشد. درمان شناختی رفتاری CBT نوعی روان درمانی است که بر تغییر رفتارهای منفی و الگوهای فکری شما تمرکز دارد.این رویکرد درمانی برای بسیاری از اختلالات روانی مناسب می باشد.
درمان های تحریک مغز: همه اختلالات با دارو بهبود نمی یابند. در این صورت، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است درمان های تحریک مغز را توصیه کند. این درمان‌ها نحوه پردازش مواد شیمیایی و واکنش اعصاب و سایر سلول‌های مغز به محرک‌ها را تغییر می‌دهند. به عنوان مثال می توان به درمان تشنج الکتریکی و تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال TMS اشاره کرد.
