اختلالات روان‌شناسی شایع در جامعه امروز
جامعه مدرن با وجود تمام پیشرفت‌های تکنولوژیکی و رفاهی، شاهد افزایش نگران‌کننده اختلالات روان‌شناسی است.افزایش اختلالات روانی در جامعه امروز زنگ خطری برای سیاستگذاران و عموم مردم است. آگاهی از نشانه‌ها، مراجعه به موقع به متخصصان و کاهش برچسب های اجتماعی مرتبط با بیماری‌های روانی می‌تواند به ساختن جامعه‌ای سالم‌تر کمک کند زیرا سلامت روان به اندازه سلامت جسمانی اهمیت دارد . براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، نزدیک به ۱ میلیارد نفر در سراسر جهان با نوعی از اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند. این آمار نشان‌دهنده ضرورت توجه جدی‌تر به سلامت روان در جوامع امروزی است. در این مقاله به بررسی شایع‌ترین اختلالات روان‌شناسی در جامعه امروز می‌پردازیم.
انواع اختلالات روانی شایع
در ادامه با شایع ترین اختلالات روانی در جوامع امروزی و نشانه های آن ها آشنا می شوید. پیشنهاد می کنیم در صورت مشاهده این علائم در خودتان یا نزدیکانتان با مشاوران ما تماس بگیرید.
اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی از شایع‌ترین مشکلات روان‌شناسی در عصر حاضر هستند. براساس گزارش مؤسسه ملی سلامت روان آمریکا (NIMH)، حدود ۳۱٫۱٪ از بزرگسالان در مقطعی از زندگی خود یک اختلال اضطرابی را تجربه می‌کنند. این اختلالات شامل اضطراب فراگیر، اختلال هراس، اضطراب اجتماعی و فوبیاهای خاص می‌شوند. عوامل ژنتیکی، تجربیات آسیب‌زا در کودکی، استرس مزمن ناشی از فشارهای کاری و اقتصادی، و استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی از علل اصلی بروز این اختلالات هستند. برای درمان، روش‌هایی مانند روان‌درمانی (به ویژه CBT)، داروهای ضداضطراب که تحت نظر روانپزشک تجویز می شوند و تکنیک‌های مدیریت استرس مانند ذهن‌آگاهی و تنفس دیافراگمی توصیه می‌شوند.
افسردگی
افسردگی، به ویژه افسردگی پنهان، یکی دیگر از اختلالات شایع است. وقتی دردها در پشت لبخند پنهان می‌شوند یعنی افسردگی پنهان یا “افسردگی خندان” در کمین است. این افسردگی یکی از پیچیده‌ترین و خطرناک‌ترین انواع اختلالات خلقی در جامعه مدرن است. برخلاف افسردگی کلاسیک که با نشانه‌های واضحی مانند گریه‌های مکرر و انزوا همراه است، افراد مبتلا به افسردگی پنهان در ظاهر کاملاً عادی و حتی موفق به نظر می‌رسند. آنها ممکن است در محل کار عملکرد ممتازی داشته باشند، در جمع‌ها شرکت فعالانه کنند و همیشه آماده کمک به دیگران باشند، اما در تنهایی با احساس پوچی عمیق و خستگی مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند.
نشانه‌های هشداردهنده این اختلال شامل خستگی دائمی علی‌رغم استراحت کافی، کمال‌گرایی افراطی که منجر به فشار روانی شدید می‌شود، از دست دادن لذت از فعالیت‌هایی که قبلاً برای فرد شادی‌آور بوده‌اند (آنهدونیا)، و تحریک‌پذیری غیرمعمول است. بسیاری از مبتلایان نیز از دردهای جسمانی بدون دلیل پزشکی مانند سردردهای مزمن یا مشکلات گوارشی شکایت دارند. خطر اصلی افسردگی پنهان در این است که به دلیل ظاهر “عادی” فرد، هم خود شخص و هم اطرافیانش ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها متوجه مشکل نشوند، در حالی که فرد به تدریج در باتلاق ناامیدی فرو می‌رود.
این نوع افسردگی خطرناک است زیرا اغلب نادیده گرفته می‌شود و خطر خودکشی در آن بالاست. درمان آن شامل روان‌درمانی، داروهای ضدافسردگی و تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم است.
اختلالات خواب
اختلالات خواب نیز با تغییر سبک زندگی مدرن به مشکلی شایع تبدیل شده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که ۳۰٪ از بزرگسالان از بی‌خوابی رنج می‌برند. این اختلالات می‌توانند منجر به افسردگی، کاهش عملکرد شناختی و ضعف سیستم ایمنی شوند. راهکارهای بهبود شامل رعایت بهداشت خواب، محدود کردن استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب، و درمان شناختی-رفتاری برای بی‌خوابی است.
اختلالات خوردن
اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و پرخوری افراطی نیز در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته‌اند. این اختلالات معمولاً در نوجوانان و جوانان دیده می‌شوند و جنگ پنهان با غذا و بدن است. پرخوری عصبی یکی از خطرناک‌ترین اختلالات خوردن است که معمولاً در نوجوانان و جوانان دیده می‌شود، اما امروزه در سنین مختلف مشاهده می‌شود. این اختلال با دوره‌های مکرر پرخوری غیرقابل کنترل همراه با رفتارهای جبرانی مانند استفراغ عمدی، استفاده از ملین‌ها یا ورزش افراطی مشخص می‌شود. برخلاف تصور عمومی، افراد مبتلا به پرخوری عصبی لزوماً کم‌وزن نیستند و بسیاری از آنها وزن طبیعی یا حتی بالاتر از حد طبیعی دارند.
ریشه‌های این اختلال معمولاً در ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی نهفته است. فشارهای فرهنگی برای لاغری، تجربیات آسیب‌زا در کودکی مانند سوءاستفاده یا تمسخر، و کمال‌گرایی افراطی از عوامل اصلی هستند. عوارض جسمی پرخوری عصبی می‌تواند بسیار شدید باشد و شامل پوسیدگی دندان‌ها (به دلیل تماس مکرر با اسید معده)، اختلالات الکترولیتی، مشکلات گوارشی و در موارد شدید حتی ایست قلبی شود. از جنبه روانی، این افراد معمولاً از عزت نفس بسیار پایینی رنج می‌برند و تصویر بدن شدیداً تحریف‌شده‌ای دارند.
درمان این اختلالات با روان‌درمانی تخصصی، نظارت پزشکی و گروه‌های حمایتی امکان پذیر است.
پیشنهاد مطالعه: اختلال پرخوری و کم خوری عصبی
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این اختلال پس از تجربه رویدادهای آسیب‌زا بروز می‌کند که پاندمی کرونا یکی از مسائل اخیر است و نشانه‌های آن شامل فلش بک‌های مکرر، اجتناب از موقعیت‌های مرتبط با تروما و افزایش تحریک‌پذیری است. درمان‌های نوین شامل درمان پردازش شناختی، مواجهه درمانی و EMDR است.
اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی
اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز امروزه به مشکلی جهانی تبدیل شده است. مطالعات نشان می‌دهند که ۵ الی۱۰٪ کاربران اینترنت معیارهای اعتیاد را دارند. اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی پدیده‌ای است که با گسترش فناوری‌های دیجیتال به مشکلی جهانی تبدیل شده است. این نوع اعتیاد رفتاری می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد: اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین، پورنوگرافی اینترنتی، یا حتی جست‌وجوی وسواسی اطلاعات. افراد معتاد به اینترنت معمولاً به رغم عواقب منفی که بر روابط، کار یا تحصیل آنها وارد می‌شود، نمی‌توانند مدت زمان استفاده خود را کنترل کنند.
نشانه‌های هشداردهنده شامل اضطراب و تحریک‌پذیری هنگام قطع دسترسی به اینترنت، کاهش قابل توجه عملکرد شغلی یا تحصیلی، و انزوای اجتماعی است. بسیاری از معتادان به اینترنت روابط واقعی خود را به نفع تعاملات مجازی نادیده می‌گیرند. از جنبه عصبی-زیستی، این اعتیاد باعث تغییراتی در مغز می‌شود که مشابه تغییرات ناشی از اعتیاد به مواد است، به ویژه در سیستم دوپامینی که مسئول احساس پاداش و لذت است.
برای مدیریت این مشکل، تعیین محدودیت زمانی برای استفاده، جایگزینی فعالیت‌های آفلاین و درمان شناختی-رفتاری توصیه می‌شود.
راهکارهای درمانی اختلالات روانی جامعه امروزی
در دنیای پیچیده امروز، اختلالاتی مانند افسردگی پنهان، پرخوری عصبی و اعتیاد به اینترنت به چالش‌های جدی سلامت روان تبدیل شده‌اند. خوشبختانه با پیشرفت علم و فناوری، راهکارهای مؤثری برای مقابله با این مشکلات توسعه یافته‌اند. برای افسردگی پنهان، ترکیب روش‌های سنتی مانند روان‌درمانی با فناوری‌های جدید بسیار مفید است. برنامه‌های موبایلی مبتنی بر اصول شناخت درمانی (CBT) می‌توانند به صورت روزانه مهارت‌های مقابله‌ای را آموزش دهند. از سوی دیگر، تحریک مغزی غیرتهاجمی (tDCS) به عنوان روشی نوین برای بهبود علائم افسردگی مورد توجه قرار گرفته است.
پرخوری عصبی نیازمند رویکردی تخصصی‌تر است. درمان دیالکتیکی-رفتاری (DBT) به افراد کمک می‌کند تا هیجانات خود را بهتر تنظیم کنند و در برابر تکانه‌های پرخوری مقاومت نمایند. جالب است بدانید که برخی داروهای جدید مانند آگونیست‌های GLP-1 که معمولاً برای دیابت استفاده می‌شوند، در کنترل پرخوری نیز مؤثر بوده‌اند. شرکت در گروه‌های حمایتی آنلاین نیز می‌تواند انگیزه بهبود را افزایش دهد.
اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی چالش منحصر به فرد عصر ماست. راهکارهای مفید شامل استفاده از نرم‌افزارهای محدودکننده دسترسی، جایگزینی فعالیت‌های آفلاین جذاب و در موارد شدیدتر، نوروفیدبک برای بازآموزی الگوهای مغزی است. یک تکنیک ساده اما مؤثر، قانون ۲۰-۲۰-۲۰ است: هر ۲۰ دقیقه استفاده از صفحه نمایش، ۲۰ ثانیه به نقطه دور نگاه کنید و ۲۰ قدم راه بروید.
تغییرات سبک زندگی نیز نقش کلیدی در بهبود این اختلالات دارد. بهبود کیفیت خواب با کاهش نور آبی قبل از خواب، تغذیه مناسب با تأکید بر امگا-۳ و پروبیوتیک‌ها، و فعالیت بدنی منظم می‌توانند به صورت طبیعی خلق و خو را تنظیم کنند. محیط‌های کاری نیز می‌توانند با سیاست‌هایی مانند «حق قطع ارتباط» پس از ساعات کاری به سلامت روان کارکنان کمک کنند.
نکته امیدوارکننده این است که امروزه دسترسی به منابع کمک‌رسانی بهتر از گذشته است. از اپلیکیشن‌های خودمراقبتی گرفته تا جلسات درمان آنلاین، امکان دریافت کمک حرفه‌ای را برای همه فراهم کرده‌اند. مهم‌تر از همه، افزایش آگاهی عمومی و کاهش برچسب اجتماعی باعث شده افراد راحت‌تر برای مشکلات خود کمک بخواهند. به خاطر داشته باشید که بهبود این اختلالات معمولاً نیازمند ترکیبی از روش‌های مختلف و صبر و پشتکار است، اما با رویکرد درست کاملاً امکان‌پذیر می‌باشد.
نکته کلیدی در همه این موارد، افزایش آگاهی عمومی و کاهش برچسب اجتماعی است. بسیاری از مبتلایان به دلیل ترس از قضاوت دیگران، ماه‌ها یا سال‌ها از دریافت کمک حرفه‌ای خودداری می‌کنند. ایجاد فضایی امن برای گفت‌وگوی باز درباره این مشکلات و دسترسی آسان به خدمات سلامت روان می‌تواند به میلیون‌ها نفر کمک کند تا قبل از آنکه این اختلالات زندگی آنها را نابود کند، کمک مورد نیاز خود را دریافت کنند.