اختلال odd

برای کودکانی که در سنین پایین قرار دارند یا در دوره ی اوایل نوجوانی هستند طبیعی است هرازگاهی با عاملین قدرت که عموما والدین یا بزرگسالان هستند، مخالف کنند. ولی اگر سرکشی کودک با والدین یا در محیط مدرسه به سبب رفتار ناسازگازانه ی کودک مشکل ساز شود، نیازمند توجه و درمان است.

اختلال نافرمانی مخالف( ODD ) چیست؟

اختلال نافرمانی مخالف (ODD ) یک اختلال رفتاری است که در آن کودک الگوی خلق و خوی خشمگین یا بداخلاق، رفتار نافرمانی یا مبارزه جویانه و کینه توزی نسبت به افراد صاحب قدرت نشان می دهد. ODD سبب اختلال در عملکرد روزانه ی کودک از جمله فعالیت هاي مرتبط با مدرسه، خانواده می شود. همچنین ارتباط او را با همسالانش دچار مشکل می کند.
مبتلایان به این اختلال غالبا با سرکشی، بحث و جدل با والدین، معلمان یا سایر بزرگسالان مخالفت خود را نشان می دهند. در صورتیکه شدت رفتار سرکشانه ی کودک بیش از حد معمول برای سن او باشد و مدت زمان آن بیش از 6 ماه طول کشید، می توان تشخیص ODD را برای کودک در نظر گرفت.
تخمین ها حاکی از آن است که 2 تا 16 درصد کودکان و نوجوانان دچار این اختلال هستند. شیوع آن در کودکان پسر، بیشتر است. در نوجوانان به طور مساوی در پسران و دختران اتفاق می افتد. معمولاً از 8 سالگی شروع می شود.

همپوشانی ODD با سایر اختلالات

برای بسیاری از کودکان و نوجوانانی که دچار این اختلال هستند، مشکلات رفتاری دیگری مانند اختلالات یادگیری، اختلالات خلقی ( مثل افسردگی )، اختلال کمبود توجه و اختلالات اضطرابی وجود دارد.
برخی از کودکان مبتلا به ODD، دچار اختلال رفتاری آسیب زا تر به نام اختلال سلوک می شوند. در اختلال سلوک، کودک رفتار ضد اجتماعی مانند قلدری، دزدی و ظلم به حیوانات و مردم از خود نشان می دهد.

علائم اختلال نافرمانی مخالف

بین کودکی می خواهد اراده ی خود را نشان دهد و کودکی که علائم اختلال نافرمانی مقابله ای را بروز می دهد، تفاوت وجود دارد. در اینجا بررسی نشانه های اختلال می تواند کمک شایانی در تشخیص آن داشته باشد.
بحث و جدل بیش از حد با بزرگسالان، به ویژه با افراد دارای قدرت.
خودداری فعالانه برای پیروی از درخواست ها و قوانین.
تلاش برای آزار یا ناراحتی دیگران، یا اینکه به راحتی توسط دیگران مورد آزار قرار می‌گیرند.
سرزنش دیگران به خاطر اشتباهاتشان.
داشتن فوران های مکرر خشم و عصبانیت.
کینه توز بودن و انتقام جویی.
فحش دادن یا استفاده از الفاظ رکیک.
بیان کلمات نفرت انگیز در هنگام ناراحتینشان.
نشان دادن رفتار انتقام جویانه (به دنبال صدمه زدن به دیگران) حداقل دو بار در 6 ماه گذشته.
بعلاوه، بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال اعتماد به نفس پایینی دارند و سریع ناامید می شوند و بسیار بد خلق هستند. همچنین ممکن است به سوءاستفاده از الکل و مواد مخدر و گرایش پیدا کنند.

علل ODD

علت دقیق آن مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی، محیطی ممکن است زمینه ساز این بیماری شود.
نقش انتقال دهنده های عصبی در مغز: ODD با انواع خاصی از مواد شیمیایی مغز یا انتقال‌دهنده‌های عصبی مرتبط است که به درستی کار نمی‌کنند. انتقال دهنده های عصبی به سلول های عصبی مغز کمک می کنند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. اگر میزان این مواد شیمیایی در مغز کم یا زیاد شوند، عبور پیام‌ها بین سلول های مغز دچار اشکال می شود و منجر به علائم ODD و سایر بیماری‌های روانی می شود.
آسیب مغزی: برخی مطالعات نشان می‌دهند که نقص یا آسیب به نواحی خاصی از مغز ممکن است باعث مشکلات رفتاری جدی در کودکان شود.
خلق و خوی: کودکانی که در کنترل احساسات خود مشکل دارند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات غیرطبیعی هستند.
ژنتیک و سابقه خانوادگی: اعضای نزدیک خانواده که مبتلا به انواعی از اختلال روانی از جمله اختلالات خلقی، اختلال اضطرابی و اختلالات شخصیتی هستند، می توانند در ایجاد این اختلال نقش موثری ایفا کنند که نشان‌دهنده ژنتیک بودن این اختلال است.
مشکلات خانوادگی: مواردی مانند زندگی خانوادگی ناکارآمد، سوء مصرف مواد، عدم وجود نظم و ثبات، مشاجره بین والدین می تواند در ایجاد اختلالات رفتاری کمک کند.
همسالان: گاهی همسالان کودک یا نوجوان به رفتار های فرد مبتلا توجه نشان می دهند که ممکن است باعث تقویت رفتارهای آنان را شود.

تشخيص ODD

برای تشخیص اختلال روانی در کودکان مانند بزرگسالان باید علائم اختلال ها را زیر نظر داشت.در صورت وجود علائم، باید مشکلات جسمی و پزشکی را هم در نظر گرفت. زیرا ممکن است عامل فیزیولوژیکی سبب مشکلات رفتاری شده باشد. پزشک ارزیابی را با انجام یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی آغاز می کند.
اگر متخصص نتواند علت فیزیکی علائم را بیابد، کودک را به روانپزشک یا روانشناس کودک که به طور ویژه برای تشخیص و درمان بیماری های روانی در کودکان ونوجوانان آموزش دیده اند، ارجاع می دهد. روانپزشکان و روانشناسان برای ارزیابی اختلال از ابزارهای خاص مصاحبه برای تشخیص استفاده می کنند. درمانگر مبنای تشخیص خود را بر نشانه ها و مشاهده نگرش و رفتار کودک قرار می دهد. درمانگر نباید صرفا بر اساس توضیح کودک تشخیص گذاری کند زیرا ممکن است کودک در درک علائم مشکل داشته باشد و اغلب باید به توصیفات و شکایات والدین، معلمان و سایر بزرگسالان کودک تکیه کند.
همچنین از علائم اختلالات روان شناختی دیگر که اغلب با این اختلال همراه است، مانند ADHD و افسردگی، نباید غافل ماند.

درمان ODD

عوامل زیادی در درمان این اختلال دخیل هستند، از جمله سن کودک، شدت علائم و توانایی کودک برای شرکت و تحمل درمان‌های خاص. درمان معمولاً شامل ترکیبی از موارد زیر است:
روان درمانی: این نوع مشاوره با هدف کمک به کودک در ایجاد مهارت های حل مسئله و راه هایی برای ابراز و کنترل خشم انجام می شود. نوعی درمان به نام رفتار درمانی شناختی با هدف تغییر تفکر (شناخت) کودک برای بهبود رفتار انجام می شود.
درمان خانواده محور: در جهت رفع مجادلات و ارتقا کيفيت ارتباط بین اعضای خانواده استفاده می شود. آموزش مدیریت والدین (PMT) یک تکنیک خاص درمانی است و والدین شیوه هایی که می‌توانند رفتار فرزند خود را به طور مثبت تغییر دهند را آموزش می بینند. در این شیوه والدین و کودک به توافقی می رسند تا برای رفتار های مثبت، تشویق و برای رفتار های منفی، مجازات در نظر گرفته شود.
دارو: برای درمان این اختلال هیچ داروی قطعی، تایید نشده است. پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان علائمی مانند تکانشگری تجویز کند. گاهی اوقات، برای سایر بیماری های روانی که ممکن است با این اختلال همراه باشد، مانند ADHD یا افسردگی، دارو تجویز می شود.