ارتباطات بین فردی از آغاز تمدن و حتی پیش از آن در میان انسان های اولیه و حتی حیوانات قابل مشاهده و بررسی است. ارتباطات یکی از مبانی اثرگذار در کیفیت زندگی فرد تلقی شده و یکی از زمینه هایی است که خطاهای شناختی از جمله اثر هاله ای در آن دخول می کنند. شما در دایره ارتباطات خود تعریف می شوید و در دایره ارتباطات شما است که جامعه برای شما تعریف می شود در واقع وجه تمایز انسان با سایر موجودات سطح پیشرفته تری از ارتباطات است.
مغز انسان ظرفیت خاص و محدودی برای تعداد افرادی که با آن ها در تعامل است دارد و این تعداد همواره ثابت است به عبارت دیگر برای اینکه شخصی به دایره دوستی شما وارد شود شما نیاز دارید فرد دیگری را از آن سطح دایره خارج کنید و شخص جدید را جایگزین او کنید.
عدد دانبار
یک دانشمند انسان شناس انگلیسی تبار به نام آقای رابین دانبار Robin Dunbar درمورد نسبت تناسب ها و اعداد مرتبط با ارتباطات بین فردی تحقیق کرده و به این موضوع پی برد که ظرفیت مغز انسان به شکلی است که نهایتا می تواند با ۱۵۰نفر رابطه آشنایی و دوستی برقرار کند به عبارت دیگر عدد دانبار بیانگر محدودیت شناختی مغز در برقراری ارتباطات است.
بسته به نوع ،سطح و عمق رابطه، میزان صمیمیت و اعتماد روابط انسانی به دوایر متحد المرکزی تقسیم می شوند. دایره ها از کوچکترین تعداد که ۱.۵نفر است شروع می شود و دایره های بزرگتر اعداد ۵،۱۵،۳۰،۵۰،۱۵۰،۵۰۰،۱۵۰۰،را در بر می گیرد.
دو دایره بیرونی تر جزو افراد صمیمی شما نبوده و در دوایر کوچکتر میزان اعتماد و صمیمیت، بیشتر از دایره های بزرگتر است.
برای اینکه راحت تر بتوانید دوستان و آشنایان خود را در این دوایر دسته بندی کنید می توانید به این سوالات پاسخ دهید؛
- آخرین بار چه زمانی با آن شخص ملاقات داشته اید؟
- از عدد۱تا۱۰ ای به میزان صمیمیت خود چه نمره می دهید؟
- در طول روز چه مدت زمانی را به فکر کردن درمورد او اختصاص می دهید؟
- چقدر سلامت جسم و روان او برای تان اهمیت دارد؟
پاسخ به این سوالات می تواند تا حدودی مرزها و اهمیت روابط شما را مشخص کند.
پیشنهاد مطالعه: روانشناس آنلاین
محاسبه عدد دانبار
بر اساس عدد دانبار دوایر متحد المرکز روابط انسانی به چند دسته تقسیم می شود:
- دایره ۱.۵ مربوط به شریک عشقی شما است.
- دایره ۵ نفره مربوط به اشخاص بسیار نزدیک شما است که با شما صمیمی اند و جزو کسانی هستند که هنگام مشکلات و دشواری ها در کنار شما هستند و مشکلات و اسرار شما را می شنوند و نزد خود محفوظ نگه می دارند و به نوعی دایره اصلی تلقی می شوند.
- دایره ۱۵ نفره، دوستان خوب شما هستند و شما به آن ها اعتماد دارید مثلا می توانید فرزندتان را برای مدتی نزد آن ها بگذارید.
- دایره ۵۰ نفری آشنایان خوبی هستند که آن ها را در مناسبات و جشن ها ملاقات می کنید.
- دایره ۱۵۰ نفر که به عدد دانبار معروف است و حوزه کار انسان شناسی محسوب می شود، شامل آشنایانی هست که با آن ها معاشرت اندکی دارید.
- دایره ۵۰۰ و ۱۵۰۰ مربوط به کسانی است که در طول عمر با آن ها ملاقات کرده یا نامشان را شنیده اید.
اطرافیان شما می توانند در این دوایر جا به جا شوند یعنی به سمت دوایر داخلی بیایند و با شما صمیمی تر شوند یا به سمت دوایر خارجی رفته و از شما فاصله بگیرند از طرفی در هر دایره میزان زمانی که با این اشخاص می گذرانید، مشخص است.
پیشنهاد مطالعه: ویژگی های شخصیتی
نکات دیدگاه دانبار درباره دایره ارتباطات
دانبار می گوید برای اینکه بتوانید با شریک عشقی خود رابطه ای را شروع کنید حداقل باید ۲ نفر از دوست های بسیار صمیمی خود را کنار بگذارید و این موج تا دوایر خارجی پیش می رود به عبارت دیگر برای شما عاشق شدن به اندازه از دست دادن حداقل دو دوست بسیار نزدیک هزینه دارد.
اگر بخواهید فردی را از دوایر خارجی به دوایر داخلی وارد کنید باید حداقل ۲۰۰ساعت ارتباط متقابل با آن فرد داشته باشید و زمان سپری کنید برای مثال اگر بخواهید فردی را از دایره ۵۰نفری به دایره ۳۰نفری خود بیاورید باید حداقل ۲۰۰ساعت با او تعامل داشته باشید و اگر بخواهید همان فرد را از دایره ۵۰نفری به دایره ۱۵نفری وارد کنید باید ۴۰۰ساعت زمان صرف کنید. با توجه به محدود بودن عمر و انرژی انسان اشتباه در گزینش این افراد هزینه سنگینی برای شما خواهد داشت. ساختن رابطه و دوست گزینی سالم زمان بر است لذا نیازمند دقت و تامل است.
آقای دانبار روی مغز نخستین سانان (گوریل ها و میمون ها) تحقیق انجام داده و ظرفیت ذهنی آن‌ها را در رابطه با گروه هایی که برای خود در نظر می گرفتند تعیین کرده است. نتیجه به دست آمده نشان می دهد که به نسبت پیچیدگی و تکامل مغز این موجودات دایره ارتباطی آن ها گسترده تر می شود به طوری که ظرفیت مغز انسان تا ۱۵۰ نفر را پوشش می دهد.
با توجه به فرایند تکاملی مغز و اجتماعی بودن انسان و شکل گیری تمدن این عدد در انسان بیشتر از سایر موجودات است و تمدن بشر هم بر مبنای این عدد ساخته شده است.
نسبت اندازه نئوکورتکس مغز انسان به بدن او نشان دهنده این است که انسان تا چه حدی از عهده پیچیدگی های ارتباطی اطراف خود بر می آید.
از این اعداد در تعیین نفرات استخدامی در شرکت ها، ادارات و کارخانه ها و همچنین تعیین تعداد نفرات کلاس های درسی و آموزشی، واحدهای نظامی که شامل گروهان و گردان و دسته و…است، استفاده می شود. در این میان عدد ۱۵۰جایگاه بسیار ویژه ای را به خود اختصاص می دهد.
همچنین تعداد نفرات در جشن ها و مراسم‌هایی مانند ازدواج حدود ۱۲۰الی۲۰۰نفر است. واحد های نظامی ارتش رم در گذشته ۱۴۵ نفری بوده است و تعداد اعضای بسیاری از قبایل و روستا ها از این عدد تجاوز نمی کرده است زیرا چنانچه تعداد فراتر از این عدد بود قبیله تقسیم می شد و هر دسته به سمت دیگری کوچ می کردند.