شب ادراری کودکان

بی اختیاری ادرار یا انوروزیس (Enuresis) در کودکان چیست؟ بی اختیاری ادرار به از دست دادن کنترل کامل بر عمل ادرار یا تخلیه ی غیر ارادی مثانه گفته می شود که به انوروزیس یا شب ادراری نیز معروف است. این اختلال می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود و در نوزادان و کودکان نوپا معمولاً طبیعی است.
برای درک بهتر علل مختلف، باید درک اساسی از فرآیندهای موثر در عمل ادرار داشته باشید.

نکات بی اختیاری ادرار در کودکان

نکاتی درباره ی بی اختیاری ادرار در کودکان که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم :

• بی اختیاری ادرار در کودکان بسیار شیوع دارد.
• شب ادراری (شب ادراری شبانه) شایع تر از بی اختیاری ادرار در روز است.
• بیشتر بی اختیاری ادرار غیرفیزیکی است و بدون مداخله جدی برطرف می شود.
• شب ادراری اولیه و ثانویه مداوم ممکن است به ارزیابی پزشکی نیاز داشته باشد.
• عمده درمان شب ادراری شامل اصلاح رفتار است.
• کمتر از ۱ درصد کودکانی که مبتلا به بی اختیاری ادراری هستند، در بزرگسالی نیز بی اختیاری را تجربه می کنند.
• بی اختیاری ادرار در کودکان شکل های گوناگونی دارد.
• در ساده ترین حالت شب ادراری دوران کودکی به دو حالت تقسیم می‌شود.
• انوروزیس شبانه در هنگام خواب و انوروزیس روزانه در روز و در ساعات بیداری رخ می دهد.
• انوروزیس اغلب به عنوان شب ادراری شناخته می شود و شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار در کودکان بالای 5 سال است.
• انوروزیس روزانه بیشتر در کودکان کوچکتر و اغلب در نتیجه برخی رفتارها دیده می شود، اگرچه به ندرت می تواند نشانه ای از مشکلات جدی تر باشد.

حالت های شب ادراری

انوروزیس می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد.

• شب ادراری اولیه: در نوع اولیه، کودک در سال های ابتدایی کودکی خود دچار این مشکل می شود که نشان از ضعف و نابالغ بودن سیستم عصبی است و دراین حالت کودک قدرت تشخیص پربودن مثانه در خواب را ندارد.
• شب ادراری ثانویه: شب ادراری ثانویه به بی اختیاری در فردی گفته می شود که حداقل شش ماه کنترل داشته و خشک بوده و بعد از دوره ای، دچار علائم می شود که دربیشتر مواقع ممکن است نشان دهنده مشکلات جسمانی و عاطفی باشد.

پیشنهاد مطالعه: اختلال یادگیری

میزان شیوع بی اختیاری ادراری در کودکان

مطالعات نشان می دهد که 20 درصد ازکل کودکان 5 ساله و 10 درصد از کودکان 7 ساله شب ادراری دارند و از این تعداد، تا حدود 20 درصد نیز درجاتی از بی اختیاری در طول روز را تجربه می کنند.
شب ادراری در پسران و بی اختیاری روزانه در دختران شایع تر است.
شب ادراری ثانویه حدود یک چهارم موارد را تشکیل می دهد و اغلب با برخی از استرس های روانی یا اضطراب مرتبط است.

علت بروز اختلال شب ادراری

بین علت های فیزیکی وغیرفیزیکی بی اختیاری ادرار تفاوت وجود دارد.
بی اختیاری ادرار عمدتا ناشی از مشکلات غیر فیزیکی است، اما از آنجایی که علل فیزیولوژیکی نیز وجود دارد، بهتر است ابتدا پزشکان کودکان مبتلا را ارزیابی کنند. ارزشیابی همیشه با یک شرح حال کامل و معاینه فیزیکی آغاز می شود.
از طرفی باید در نظر داشت عوامل استرس‌زای روانی مانند شروع یک سال تحصیلی جدید، تولد خواهر یا برادر یا اختلافات والدین در بروز شب ادراری کودکان دخیل است.

• مهارت: ممکن است کودک مهارت کنترل مثانه خود را نداشته باشد یا ظرفیت مثانه اش کم باشد.
• ماهیچه: ضعیف بودن ماهیچه های دخیل در عمل ادرار (عضلات اسفنکتر)
• هماهنگی بین مغز و مثانه: ممکن است در بعضی کودکان پروسه هماهنگی بین مثانه و مغز در هنگام خواب به طول بيانجامد.
• کم بودن هورمون وازوپرسین (ADH): در ایجاد ادرار به کلیه کمک می کند. کودکانی که دچار شب ادراری می باشند، مقدار کمتری از این هورمون را تولید می کنند.
• عفونت‌های دستگاه ادراری: عفونت ادراری در کودکان می‌تواند در کنترل مثانه مشکل ایجاد کند. برای کودکانی که علائم قابل توجهی در طول روز دارند، ممکن است به تصویربرداری سونوگرافی از دستگاه ادراری از جمله مثانه و کلیه ها برای ارزیابی ناهنجاری های آناتومیک نیاز باشد.
• خواب های عمیق: بعضی کودکان خواب عمیقی دارند، بنابراین مغز آنها نمی تواند سیگنال دریافت کند که ظرفیت مثانه پر شده است.
• عادت نادرست دستشویی رفتن: بیشتر کودکان در حین روز دستشویی نمی‌رود و آن را تا حد ممکن به تعویق می اندازند.
• دیابت: کودکانی که دیابت دارند میزان ادرار در بدن آن ها افزایش می یابد تا بتوانند میزان شکر اضافی را دفع کنند.
• مسائل روانی و هیجانی: شرایط پر تنش ، مثل درگیری های مستمر در خانه و خانواده می تواند باعث شب ادراری کودکان شود. تغییرات بزرگ در زندگی، مثل به دنیا آمدن کودک جدید در خانواده، رفتن به مدرسه یا نقل مکان به یک خانه و مدرسه جدید نیز باعث ایجاد نوعی استرس در آن ها می شود که می تواند منجر به شب ادراری شود همچنین کودکانی که مورد سو استفاده های جنسی یا جسمی قرار گرفته اند نیز ممکن است دچار شب ادراری شوند. همچنین کودکانی که والدین پرخاشگر و کنترل گر دارند بیشتر دچار شب ادراری می‌شوند.

پیش آگهی بی اختیاری ادرار در کودکان

پیش آگهی بی اختیاری ادرار به علت زمینه ای آن بستگی دارد، با این حال، اکثر کودکانی که از علل غیر فیزیکی شب ادراری رنج می برند، به سادگی علائم را پشت سر می گذارند و کمتر از 1٪ از همه کودکان مبتلا تا سال های بزرگسالی شب ادراری مداوم دارند.

پیشنهاد مطالعه: کلینیک روانشناسی

درمان بی اختیاری ادرار در کودکان چیست؟

درمان بی اختیاری ادرار به علت اصلی مشکل بستگی دارد.

• رفتار درمانی: درمان اولیه برای شب ادراری معمولاً شامل اصلاح رفتار است.اصلاح رفتار شامل تقویت مثبت، تشویق دفع ادرار مکرر در طول روز، و بیدار کردن دوره‌ای کودک در شب، محدود کردن مصرف مایعات قبل از خواب است.
• هشدار دهنده ها: به هنگام خیسی تخت کودک آلارم شروع به صدا کردن می کند. بیشترکودکان با به صدا در آمدن زنگ، تخلیه ادرار را متوقف می کنند. والدین کودک باید بلند شوند و به کودک کمک کنند تا به حمام برود تا ادرارش را تشویق کند، ملحفه و لباس خواب خیس را عوض کند و زنگ ساعت را دوباره تنظیم کند.
• روان درمانی: اگر شب ادراری کودک ،از نوع ثانویه شب ادراری باشد، بایستی از لحاظ روانی و عاطفی، به درمانگرمراجعه کرد. کودکان از شب ادراری خود خجالت می‌کشند و این شرم می‌تواند عزت نفس آن ها را خدشه دار کند بنابراین تلاش برای کاهش تأثیرات محیطی و روانی این وضعیت مهم است.
• دارو درمانی: دارو درمانی آخرین راه حل برای مسئله ی شب ادراری کودکان می باشد. داروها می توانند در کاهش تولید ادرار موثر باشند.