احساسات انسانی نقش بسیار مهمی در تعاملات، روابط، تکامل شخصیتی و تصمیم گیری های او دارد. بنابراین کنترل و مدیریت هیجانات یکی از مهم ترین موضوعاتی است که مورد بررسی قرار گرفته است، اما به منظور مدیریت احساسات نکات قابل توجهی در مورد آن ها وجود دارد که نیاز است بدانید. بنابر گفته زیگموند فروید سرکوب احساسات و هیجانات نتیجه ای منفی به بار خواهد آورد بنابراین بهتر است به جای سرکوب احساسات آن ها را مدیریت کنید.
میان احساسات، هیجانات و عواطف تفاوت وجود دارد، بالغ بر ۸۵ نوع احساسات، هیجان و عاطفه در انسان وجود دارد. دایره احساسات دایره عواطف را در برمی گیرد و دایره عواطف در بردارنده دایره هیجانات است بنابراین احساسات در برگیرنده عواطف و هیجانات می باشد.
انواع احساسات
احساسات بر دو قسم هستند:
احساساتی که معطوف به موجود دیگری هستند و عاطفه نامیده می شوند مثل امید، عشق و ترس که در مورد آن ها می توان گفت امید داشتن به کسی یا چیزی، عشق ورزیدن به چیزی یا کسی امکان پذیر است.
احساساتی که معطوف به یک موجود دیگر نمی شوند مثل دلهره و خوش بینی در مورد این احساسات نمی توان گفت که از چه چیزی یا چه کسی خوش بینی دارید زیرا خوش بینی معطوف به یک فعل است.
عواطف به دو قسم تقسیم می شوند:
- عواطفی که نمود ظاهری ندارند مانند امید و ناامیدی
- عواطفی که نمود ظاهری دارند مانند خشم و خجالت که با علائمی همچون سرخی گونه یا تند شدن تنفس همراه هستند که به این دسته از عواطف، هیجان گفته می شود.
تاثیر هیجانات بر تصمیم گیری
به منظور افزایش و ارتقا سطحی کیفی زندگی باید تصمیمات درستی اتخاذ کنید، طبق پژوهشی که در دانشگاه هاروارد انجام شد انسان در طول روز بالغ بر ۳۵ هزار تصمیم می گیرد برای مثال اولین تصمیم برای قبل از بیداری و در مورد ساعت بیداری تان است، زمانی که هشدار ساعت به صدا در می آید شما مدام با خود احتمالات گوناگون را مرور می کنید: آیا اکنون بیدار شوم؟ چه می شود اگز پنج دقیقه بیشتر بخوابم؟
پس از بیدار شدن سوالاتی از قبیل اینکه چه چیزی برای صبحانه بخورید؟ چه لباس یا کفشی را بپوشید؟ با چه وسیله نقلیه ای تردد کنید؟ به ذهنتان خطور می کند که باید در مورد آن ها تصمیم گیری کنید.
نکته جالب توجه این است که تصمیمات شما به دو عامل کلی یعنی منطق و احساسات شما بستگی دارد به عبارت دیگر سطح منطق و دایره احساسات شما تاثیر مستقیمی بر نوع تصمیمی که می گیرید، می گذارند. به عنوان مثال دانشجویی که از استاد سختگیر و قانون مند خود هراس دارد در مورد بیشتر خوابیدن صرف نظر می کند تا به موقع سرکلاس درس حضور پیدا کند در این تصمیم بیشتر بعد منطقی و عقلانی دخیل است.
آقای دنیل گلمن در کتاب هوش هیجانی بیان می کند که بالغ بر ۸۰ درصد تصمیمات انسان تصمیمات احساسی و هیجانی هستند که به هوش هیجانی و مدیریت احساسات بستگی دارند برای مثال سال هاست که بر روی جعبه سیگار مضررات آن درج می شود اما روزانه هزاران انسان با آگاهی بر مضررات سیگار ، آن را استعمال می کنند حتی پزشکان و افراد متخصصی که از مضررات سیگار آگاه هستند نیز سیگار استعمال می کنند.
با این اوصاف می توان گفت کیفیت زندگی شما ارتباط تنگاتنگی با کیفیت احساس شما دارد، اینکه شما از چه چیز هایی لذت می برید یا چه چیز هایی برایتان ناخوشایند است تاثیر مستقیمی بر کیفیت تصمیم گیری های شما دارد و اگر تصمیماتی که اتخاذ می کنید مبتنی بر احساسات نا متعادل و نامتقارن باشد طبیعتا تصمیمات شما نامتعادل و به تبع آن زندگی شما نامتعادل خواهد بود.
احساسات شما به احساسات مثبت و منفی تقسیم می شوند که برای تشخیص مثبت یا منفی بودن یک احساس باید به میزان تعادل آن توجه کنید به همین علت است که توصیه می شود هنگام عصبانیت یا شادی از اتخاذ تصمیم خودداری کنید چراکه در این حالت شما از تعادل خارج هستید و تصمیم گیری هایتان مبنای منطقی ندارد و از تعادل خارج است.
تصمیم گیری در هیجانات
یکی از رموز موفقیت این است که هنگامی که از تعادل و قالب اصلی تان به سوی مثبت یا منفی خارج شده اید تصمیم مهمی نگیرید، قولی ندهید، قراردادی را امضا نکنید.
انسان هایی که هوش هیجانی بالایی دارند به این مسئله آگاهی دارند که تعامل با دیگران اجتناب ناپذیر است. از طرفی در طول این تعاملات متعدد مسلما افراد دیگر قواعد و قوانین مقرر آن ها را زیر پا خواهند گذاشت و احساسات آن ها را تحت الشعاع قرار خواهند داد بنابراین با مدیریت هیجانات و احساسات می توان عواقب و عوارض این کار را به حداقل رساند.
از طرفی عمق رابطه شما با اطرافیان با شدت و میزان احساسات شما به آن ها ارتباط مستقیم دارد، افرادی که درک درستی از منطق ندارند نمی توانند احساسات خود را مدیریت کنند و در درک عمق روابط خود دچار مشکل می شوند.
پیشنهاد مطالعه: خطاهای ارتباطی
کنترل و تنظیم هیجانی چیست؟
کنترل و تنظیم عاطفی انجام هر اقدامی است که شدت یک تجربه عاطفی را تغییر دهد. این به معنای سرکوب یا اجتناب از احساسات نیست. با مهارت های تنظیم هیجانی، می توانید بر احساسات خود و همچنین نحوه ابراز آنها تأثیر بگذارید.
برخی افراد در تنظیم احساسات خود بهتر از دیگران هستند در واقع آن ها هوش هیجانی بالایی دارند و از تجربیات درونی خود و دیگران آگاه هستند. در حالی که ممکن است به نظر برسد که آن ها به طور طبیعی آرام هستند، اما این افراد احساسات منفی را نیز تجربه می کنند.
خبر خوب این است که خودتنظیمی هیجانی یک ویژگی ثابت نیست و مهارت های تنظیم هیجان را می توان در طول زمان آموخت و بهبود بخشید . یادگیری نحوه مدیریت تجربیات منفی می تواند به سلامت روان و جسم شما کمک کند.
راهکارهای مدیریت هیجان
به خود فضای کافی بدهید، این بدین معناست که پس از تجربه هیجان و پیش از ارائه پاسخ لحظه ای مکث و تامل کرده و سپس پاسخ لازم را بدهید این موجب می شود که بهتر تصمیم گیری کنید.
به احساسات خود توجه کنید، فراموش نکنید که احساسات شما بخشی جدا ناشدنی از شخصیت شماست و اجتناب ناپذیر است بنابراین به آن ها اجازه خودنمایی بدهید.
نام بردن آنچه که احساس می کنید، احساس مشخصی مانند غم، خشم یا ناامیدی را که تجربه می کنید، بشناسید و نام ببرید.
تمرینات ذهن آگاهی، انجام تکنیک های ذهن آگاهی مانند تنفس عمیق می تواند در مدیریت احساسات نقش داشته باشند.