طرحواره ها می توانند رفتارهای شمارا هدایت کنند. طرحواره ها مخصوصا طرحواره بی اعتمادی مسیرهای اتلاف انرژی هستند که انرژی روانی شمارا تخلیه می کنند. اعتماد یک سازه شکننده برای همه انسان ها است. با این حال، برخی افراد اعتماد کردن را دشوارتر از دیگران می دانند. آن ها ممکن است دائماً نسبت به مقاصد دیگران مشکوک باشند و حتی گمان کنند که اگر فرصت داده شود، دیگران عمداً به آن ها آسیب خواهند رساند.
تعریف و ویژگی های افراد دارای طرحواره بی اعتمادی
داشتن طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری به این معنا است که افراد منتظر بدرفتاری دیگران هستند . افراد دارای این طرحواره دیگران را غیرقابل اعتماد می‌بینند و از آن ها انتظار دارند اگر فرصتی برایشان فراهم شود دروغ بگویند، سوء استفاده کنند، تحقیر کنند یا حتی به آن ها آسیب برسانند.
افراد دارای طرحواره بی اعتمادی دو حس خشم و ترس را تجربه می کنند .
افراد افسرده می توانند دچار طرحواره بی اعتمادی شود زیرا خشم سرکوب شده دارند.
بی اعتمادی بدبینی از هم متفاوت هستند. در طرحواره بی اعتمادی تصویر ذهنی افراد این است که آدم ها غیر قابل اعتماد, ضربه زننده و آسیب رسان هستند؛ اما در بدبینی کل جهان زیبا نیست و این دیدگاه جامعیت دارد. طرحواره بدبینی با طرحواره بی اعتمادی مجزا از هم هستند .
طرحواره بی اعتمادی و بد رفتاری منجر به این تفکر خواهد شد که یا انسان ها بد هستند یا در آینده ضربه خواهند زد.
والدینی که طرحواره بی اعتمادی دارند به فرزندان خود منتقل می کنند.
چه چیزی باعث طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری می شود؟
طرحواره های ناسازگار اولیه در دوران کودکی زمانی ایجاد می شوند که مراقب اولیه با نیازهای کودک خود هماهنگ نباشد.
در طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری می توان به طور کلی فرض کرد که این خواسته ها عمداً یا از طریق سهل انگاری به صورت افراطی نادیده گرفته شده اند. این ممکن است به این دلیل باشد که مراقبان فرد، خود در گذشته سوء استفاده را تجربه کرده‌اند و این چرخه را با فرزندان خود ادامه می‌دهند. از طرف دیگر، آن ها ممکن است به این روش عمل کنند، زیرا منابع کافی و لازم برای ارضای نیازهای فرزندشان را ندارند، به دلایلی مانند اختلالات روانی یا طرحواره های ناسازگار خودشان و… .
نشانه های طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری
طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری عموماً نتیجه تجربیات اولیه در یک خانواده بدرفتار است. به همین دلیل، تأثیرات طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری می تواند شدید و متنوع باشد، بسته به نوع سوء استفاده ای که فرد تجربه کرده است. همچنین تفکیک نشانه های طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری از خود نشانه های بدرفتاری دشوار است. به همین دلیل، علائم کلی طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری در دوران کودکی و بزرگسالی به شرح زیر است:
به دلیل بی اعتمادی به دیگران، افراد دارای طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری از روابط عاشقانه اجتناب می کنند. با این حال، اگر آن ها تصمیم به برقراری یک رابطه داشته باشند، تمایل دارند به یکی از این دو روش رفتار کنند، با نشان دادن رفتار قربانی یا رفتار آزارگر.
رفتار قربانی اگر فردی معتقد باشد که همه غیرقابل اعتماد هستند، معیار او برای آنچه که واقعا قابل اعتماد است خاموش است. بنابراین، هر رفتار مضر از طرف شریک زندگی مورد انتظار و مطابق با تجربیات زندگی فرد تلقی می شود. این انتظار از بدرفتاری و مدارا با آن ممکن است به این معنا باشد که افراد دارای طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری تمایل به جذب افرادی دارند که با آن ها بدرفتاری می کنند. سپس این رابطه تبدیل به یک پیش‌گویی خودساز می‌شود و این ایده را تقویت می‌کند که اگر فرصتی به شما داده شود، دیگران با شما بدرفتاری خواهند کرد و برای اینکه در یک رابطه باشید، باید تسلیم شریک زندگی خود شوید. از طرف دیگر، افراد دارای طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری ممکن است چرخه سوء استفاده را با بدرفتاری با دیگران یا همسر یا فرزندان خود ادامه دهند.
احساس کنترل در این الگوی رفتاری نقش اساسی و مهم دارد.
در اوایل دوران کودکی، افراد دارای طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری توسط مراقبین خود مورد بدرفتاری قرار گرفتند و احساس ناتوانی کردند. بنابراین، به عنوان یک بزرگسال، هر نشانه ای که نشان دهنده ی این موضوع باشد که با آن ها بدرفتاری می شود ممکن است باعث ایجاد احساس ناتوانی شود. به منظور برقراری مجدد احساس کنترل، فرد ممکن است با شریک زندگی یا فرزندان خود به شیوه هایی مشابه آنچه در دوران کودکی تجربه کرده بود، بدرفتاری کند.
پیشنهاد مطالعه: طرحواره منفی گرایی
درمان طرحواره بی اعتمادی
- ارتباط خود را با زمان حال تقویت کنید.
- شما کنترل زندگی خود را در دست دارید.
- رفتاری که برای زنده ماندن در کودکی به آن نیاز داشتید، نباید رفتاری باشد که در بزرگسالی آن را انتخاب می کنید. در حالی که این اظهارات درست هستند، زمانی که طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری شما راه اندازی می شود، به خاطر سپردن و یادآوری آن ها دشوار است.
- برای تقویت ارتباط خود با زمان حال، مراقبه و ذهن آگاهی را تمرین کنید.
- مدیتیشن و تمرکز حواس مغز شما را آموزش داده تا توجه شما را بر زمان حال متمرکز کند و اجازه دهد افکار و احساسات دیگر رها شوند.
- مراقب افراد اطرافتان باشید و از خود بپرسید که آیا افراد نزدیک به شما طرحواره شما را تقویت می کنند یا خیر و در صورت لزوم تغییراتی را اعمال کنید.
- سعی کنید اطراف خود را با افرادی احاطه کنید که با شما خوب رفتار می کنند و منجر به فعال سازی طرحواره ی شما نمی شوند.
- در اعتماد به دیگران قدم های کوچک بردارید .
- به دنبال درمان باشید.
درمان توسط درمانگر
درمان زمانی بهترین نتیجه را خواهد داشت که بتوانید به درمانگر خود اعتماد کامل داشته باشید. به دلیل ماهیت طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری، این موضوع ممکن است دشوارتر باشد. با این حال، بیان و برخورد کامل با احساسات خود می تواند کلید غلبه بر طرحواره بی اعتمادی و بدرفتاری باشد.
یک درمانگر خوب، احساس بی اعتمادی شما را در نظر گرفته و بهترین شیوه برخورد برای کسب اعتماد شما را انتخاب خواهد کرد.
طرحواره درمانی با تمرکز بر تجربیات اولیه دوران کودکی به طرحواره های ناسازگار می پردازد. در حالی که تغییر طرحواره های ناسازگار دشوار است، با تعهد، ثبات و درمان مناسب، دستیابی به تغییرات مثبت کاملاً امکان پذیر است.