صبر و شکیبایی یکی از ملزومات زندگی انسان محسوب می شود. انسان به عنوان موجودی که دائما در معرض انتخاب ها و اتفاق های غیر منتظره و خارج از کنترل قرار می گیرد، نیاز به فاکتور صبر دارد. زمانی که فردی یکی از نزدیکانش را از دست می دهد، رابطه ای را تمام می کند یا بیماری ای بر او عارض می شود، بدون فاکتور صبر نمی تواند از این مراحل گذر کند از طرفی همواره تمام عوامل بر وفق مراد ما پیش نمی رود و ما باید بیاموزیم که هنگامی که همه چیز بر وفق مرادمان است بر خود غره نشویم و هنگامی که در دشواری به سر می بریم، شکیبا باشیم. بنابراین در این نوشتار به روانشناسی صبر خواهیم پرداخت و ویژگی افراد شکیبا و نا شکیبا را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تاریخچه صبر و شکیبایی در روانشناسی
از حدود سال ۲۰۰۵ روانشناسان معتقد بودند که انسان باید بتواند در برابر وقایع گوناگون احساسات و عواطف خود را کنترل کند اما در سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ یک پژوهش دامنه دار گسترده ده ساله در آمریکا و فرانسه انجام شد و روانشناسان را به این نتیجه رساند که زمانی که فرد تلاش می کند احساساتش را کنترل کند، آن را شدت می بخشد. برای مثال هرچه بیشتر تلاش کنید جلوی خنده تان را بگیرید بیشتر به خنده می افتید به خصوص در موقعیت های رسمی یا مراسم های ترحیم دلیل علمی این پدیده این است، زمانی که می خواهید احساسات خود را کنترل کنید، سطح گلوکز خون شما افزایش می یابد و به جای اینکه انرژی شما روی آن فعل به خصوص متمرکز شود، روی کنترل احساسات تان متمرکز می شود و از جایی که شما نمی توانید دو کار را همزمان انجام دهید در کنترل احساس تان شکست می خورید.
صبر فقط توانایی صبر کردن نیست، بلکه نحوه رفتار ما در زمان انتظار است. (جویس مایر)
فرهنگ لذت آنی
متاسفانه امروزه شاهد جا افتادن فرهنگ لذت ها آنی و ارضاء های فوری هستیم و بشر مدام با ساختن دستگاه های پیشرفته، سیستم خدمات رسانی فوری، سیستم دسترسی به اطلاعات از طریق اینترنت و… زمان کامروا شدن انسان را به حداقل رسانده است و این به نوعی موجب کاهش صبر در افراد گشته است اما مهم است که به عنوان یک انسان توانایی به تاخیر انداختن رضایت و مقاومت در برابر وسوسه پاداش های فوری را در خود پرورش دهیم. به منظور درک بهتر این موضوع توجه شما را به آزمایش مارشمالو که توسط والتر میشل روانشناس و استاد دانشگاه استنفورد در سال ۱۹۶۰و ۱۹۷۰ بر روی تعدادی از کودکان انجام شد، جلب می کنیم. در این آزمایش به کودکان یک مارشمالو داده می شد و به آن ها گفته می شد می توانند همین حالا آن را بخورند یا چند دقیقه برای خوردن آن صبر کنند تا یک مارشمالوی دیگر به عنوان پاداش دریافت کنند. کودکانی که توانستند صبر کنند در آینده نیز افراد صبوری بودند که توانایی به تاخیر انداختن لذت را در خود تقویت کرده بودند و کسانی که لذت آنی را انتخاب کرده بودند در مورد فاکتور صبر نقصان هایی را از خود نشان می دادند در واقع افراد صبور دارای ویژگی های خاصی هستند که به بررسی برخی از آن ها می پردازیم.
ویژگی افراد صبور
- انسان های صبور می توانند در مقابل ناملایمات زندگی صبور و بردبار باشند و تاریخ ساز شوند بزرگانی مانند دالای لاما، مارتین لوتر لینگ، زیگموند فروید و… از جمله بزرگان صبوری بودند که به واسطه صبر به عمق وجودی دست یافتند.
یک ترازو را در نظر بگیرید که در یک کفه تمام چیزهایی که نمی خواهید قرار دارند مانند “نمی خواهم بیمار شوم”، “نمی خواهم با همسرم مشاجره کنم”، “نمی خواهم بی پول شوم” و…زمانی که این کفه بر اثر سنگینی پایین بیاید کفه دیگه که دربردارنده اضطراب ها و ترس ها است بالا می رود بنابراین شما باید برای اجتناب از اضطراب و ترس های خود از “نمی خواهم ها” چشم پوشی کنید و گرنه در گرداب غر زدن می افتید و غر زدن ارتباط مستقیمی با نارضایتی از زندگی دارد. - یکی از راه های جلوگیری از اضطراب، پذیرفتن رویدادها با آغوش باز است همانطور که در مسئله خنده اگر جلوی خندیدن خود را نگیرید مدتی کوتاه می خندید و تمام می شود اما اگر بخواهید دائم جلوی آن را بگیرید تشدید می یابد. افراد صبور از مشکلات نمی گریزند و آن را با آغوش باز می پذیرند، هرچه شما بیشتر تلاش کنید از موضوعی فرار کنید بیشتر در گرداب آن فرو می روید.
- افراد صبور این اصل را پذیرفته اند که هیچ گلی بدون آزار خارها و هیچ موفقیتی بدون تلاش به دست نمی آیند.
- افراد صبور قواعد و قوانینی برای خود تعریف کرده اند که این قواعد محدودیت را به همراه دارد و این محدودیت می تواند برای محرومیت یا برای اعتلا به کار گرفته شود.
- افراد برجسته ای مانند نلسون ماندلا یا ماهاتما گاندی کسانی بودند که تمام توجه و حواس خود را متمرکز بر یک موضوع کرده و در جهت آن استمرار و صبوری پیشه کردند اما کسانی که اهداف مشخص و بلند مدتی ندارند نمی توانند صبوری کنند در واقع هر چه ارزش های فرد دقیق تر، عمیق تر ، وسیع تر و سنگین تر باشد، فرد صبور تر است. نمونه هایی از ارزش های یک فرد صبور عبارت اند از: عشق ورزیدن به دیگران و خدمت به آن ها.
- افراد صبور در مسیری که برای خود تعریف کرده اند پرقدرت و با تمام توان حرکت می کنند و خود را در شبکه های اجتماعی و مد غرق نمی کنند در واقع آنان مقهور خواسته های دیگران نمی شوند.
- فرد صبور می داند که شکست و فقدان جز جدایی ناپذیر زندگی بشر است بنابراین در فقدان عزیزان بی تابی نمی کند.
پیشنهاد مطالعه: طرحواره ها
ویژگی افراد نا شکیبا
- بدون هدف مشخص و باری به هر جهت زندگی می کنند و اهداف آن ها در حد بقا و زندگی روزمره است.
- سطح ارزشی پایینی دارند و هرچه ارزش های خود را پایین تر تعریف می کنند بیشتر درگیر مشکلات متعدد و روزمره می شوند.
- مدام از وضع موجود شکایت کرده و ناراضی هستند.
- هنگام شکست و فقدان، کنترل خود را از دست داده و دست به رفتارهای نامعقول می زنند.
در پایان می توان گفت استمرار یک فاکتور جدایی ناپذیر از صبر است، هیچ راه صد ساله ای را نمی توان در یک شب طی کرد و هیچ موفقیتی را یک روزه نمی توان به دست آورد، برای کسب موفقیت باید پر تلاش و مستمراً در راه خود باقی بمانید و در جهت اهدافتان کوشش کنید.